De bestuursrechter kan bepalen dat een door of namens hem gemaakte beeld- of geluidsopname van een zakelijke samenvatting van:
a. het geven van inlichtingen bedoeld in artikel 8:44,
b. het maken van mondelinge opmerkingen bedoeld in artikel 8:45a, tweede lid,
c. het onderzoek ter plaatse bedoeld in de artikelen 8:50 en 8:51, en
d. de zitting bedoeld in artikel 8:61,
het proces-verbaal bedoeld in deze artikelen, dan wel de aantekening van het verhandelde ter zitting bedoeld in artikel 8:61, tweede lid, vervangt.
Dit artikel is met ingang van 12 juni 2017 ingevoerd bij wet van 13 juli 2016, Stb. 2016, 288 (wetsvoorstel 34 059)
[Eindtekst] Artikel 8:36e
De bestuursrechter kan bepalen dat een door of namens hem gemaakte beeld- of geluidsopname van een zakelijke samenvatting van:
- het geven van inlichtingen bedoeld in artikel 8:44,
- het maken van mondelinge opmerkingen bedoeld in artikel 8:45a, tweede lid,
- het onderzoek ter plaatse bedoeld in de artikelen 8:50 en 8:51, en
- de zitting bedoeld in artikel 8:61,
het proces-verbaal bedoeld in deze artikelen, dan wel de aantekening van het verhandelde ter zitting bedoeld in artikel 8:61, tweede lid, vervangt.
Artikel 8:36e [oorspronkelijke wetsvoorstel]
De bestuursrechter kan bepalen dat een door of namens hem gemaakte beeld- of geluidsopname van:
- het geven van inlichtingen bedoeld in artikel 8:44,
- het maken van mondelinge opmerkingen bedoeld in artikel 8:45a, tweede lid,
- het onderzoek ter plaatse bedoeld in de artikelen 8:50 en 8:51, en
- de zitting bedoeld in artikel 8:61,
of een door of namens de bestuursrechter gemaakte beeld- of geluidsopname van een zakelijke samenvatting daarvan, het proces-verbaal bedoeld in deze artikelen, dan wel de aantekening van het verhandelde ter zitting bedoeld in artikel 8:61, tweede lid, kan vervangen.
Memorie van Toelichting
In verschillende artikelen is bepaald dat een proces-verbaal wordt opgemaakt of dat de griffier aantekening houdt van het verhandelde ter zitting. Het was de gewoonte dit in schriftelijke vorm te doen. Nieuw is dat ook een beeld- of geluidsopname van de zitting, maar ook van bijvoorbeeld een comparitie, kan worden gemaakt die het schriftelijke proces-verbaal of de schriftelijke aantekeningen van het verhandelde ter zitting kunnen vervangen. De combinatie van beeld en geluid is uiteraard ook toegestaan. Het dient wel te gaan om opnamen die door of uit naam van de rechter zijn gemaakt. Hoewel in de Awb niet met zoveel woorden is bepaald dat een proces-verbaal een schriftelijk stuk dient te zijn, wordt met deze bepaling voorkomen dat er discussie zou kunnen ontstaan over de vraag of beeld- of geluidsopnamen ook zijn toegestaan. Door gebruik te maken van technische hulpmiddelen kan aldus een lastenverlichting voor de griffier c.q. de gerechtsauditeur worden gerealiseerd. Voor het maken van beeld- en geluidsopnamen van de zitting is het niet relevant of er digitaal of «op papier» wordt geprocedeerd. Bij het verstrekken van een kopie van de opnamen, speelt dit wel een rol. Partijen die op papier stukken wisselen, krijgen het proces-verbaal desgewenst op papier (zie artikel 8:36b, derde lid; voorstelbaar is echter ook dat een partij die op papier procedeert het proces-verbaal wel digitaal wil ontvangen). Partijen die digitaal stukken wisselen, krijgen het proces-verbaal uiteraard digitaal. Aan artikel 8:61, derde lid, is een onderdeel toegevoegd dat waarborgt dat er alsnog een proces-verbaal wordt opgemaakt als de hogerberoepsrechter of de Hoge Raad daar om vraagt. In de consultatie is door o.a. de Hoge Raad en de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State opgemerkt dat het niet efficiënt zou zijn als hogerberoepsrechters hele zittingen zouden moeten terugkijken. Het artikel is bedoeld om de efficiëntie te vergroten. Of en op welke wijze van de mogelijkheden die het artikel biedt, in een zaak gebruik wordt gemaakt, wordt evenwel aan de rechtspraktijk overgelaten. In procesregelingen kan nader worden ingevuld in welke gevallen beeld- en of geluidopnamen worden gebruikt. In de consultatieversie van het wetsvoorstel bevatte dit artikel ook de mogelijkheid dat het proces-verbaal van de uitspraak werd vervangen door een geluidsopname. Deze bepaling stuitte evenwel op bezwaren en is daarom niet teruggekomen in het wetsvoorstel.